Trwałość życia roślin

Trwałość życia rośliny jest bardzo rozmaita. Jedne gatunki naszych roślin uprawnych np. nasze zboża jare, groch, gryka, gorczyca, żyją zaledwie parę miesięcy, sto do sto pięćdziesiąt dni. Zboża ozime dłużej bo blisko rok cały, a przynajmniej dziesięć miesięcy. Buraki, marchew, kapusta, potrzebują do wydania nasienia dwóch lat życia. Inne są roślinami wieloletnimi jak: chmiel, koniczyna, lucerna, wierzba koszykarska.

Roślinami rocznymi nazywamy takie, które w tymże roku po zasiewie wydają nasienie i zaraz po, albo jeszcze przed dojrzeniem nasienia obumierają. U tych cale życie przebiega w ten sposób, że skoro roślina wyda kwiaty, okwitnie i zawiąże ziarno, wówczas zaczyna się napływ wszelkich wytworzonych materii zapasowych do powstającego nasienia. Reszta tkanek roślinnych powoli wypróżnia się, a poszczególne części rośliny zamierają i schną, poczynając zazwyczaj od dołu ku górze. U zbóż, np. po okwitnięciu, wypróżniają się dolne liście, pochwy i źdźbła, ze znajdującej się tam jeszcze w nich skrobi, cukrów, białka, tłuszczów i wszystko wędruje do kłosa, do wypełniającego się nasienia. Najpierw obsychają liście dolne. Później źdźbło w dole żółknie i obumiera, a to żółknienie postępuje od dołu ku górze. Dokłosie tj. część źdźbła między kłosem a najwyższym kolankiem, najdłużej jest zielona i żywa, ale i ono w końcu się wypróżnia na korzyść kłosa i ziarna.

W słomie dojrzałego zboża nie spotykamy już skrobi ani zapasowych ciał azotowych, tylko puste zamarłe komórki. Wszystko co było przydatnego poszło na wykształcenie nasienia i tam się nagromadziło, celem ubezpieczenia życia młodemu kiełkowi, który ma z nasienia powstać. Inne rośliny roczne, jak np.: len, groch, przedstawiają podobny zupełnie przebieg życia.

Przy zbożach ozimych i innych ozimych roślinach jak rzepak, widzimy dwa okresy rozwoju rozdzielone spoczynkiem zimowym: jesień i lato następne. Oziminy zakorzeniają się w jesieni mniej lub więcej, zależnie od tego czy późno czy wcześnie zasiane. Ku zimie w miarę jak się robi chłodniej ustaje powoli rozwój, ale za to gromadzą się w młodych roślinkach zapasy na zimę, jako materiał potrzebny do oddychania i do szybszego rozwoju na wiosnę. Im więcej może roślinka nazbierać zapasu na jesień, tym lepiej i pewniej przetrzymuje zimę. Z wiosną rozwój dalszy, osadzanie nasion, dojrzewanie i kres życia, przebiegają jak u zbóż jarych.

Rośliny dwuletnie jak buraki, marchew, kapusta, cebula i wiele innych, potrzebują u nas całych dwóch lat do wydania nasienia, po czym również zwykle giną.

Z nasienia buraka wyrasta w pierwszym roku, do jesieni, wielki mięsisty korzeń. W tym korzeniu gromadzi się cukier napływający do niego z tworzywa organicznego, powstałego początkowo w liściach.

Ta wielka ilość cukru jest tu niejako magazynem, zapasem gotowego pokarmu na następny okres rozwoju, na następne lato. Jeśli przechowamy burak wysadzimy na następną wiosnę, pędzi on wówczas już wcześnie w łodygę kwiatową – kwitnie, wydaje nasiona i wówczas cukier z korzenia bywa zużytkowany na ten wzrost łodygi i pierwszych liści, na okres czasu, zanim jeszcze te pierwsze liście zaczną znowu przyswajać pokarmy i tworzyć ciała organiczne, roślinne.

Podobne zapasy na rok następny zawierają wszystkie mięsiste korzenie uprawiane, jak marchew, pietruszka, cykoria, brukiew czyli karpiele.

U kapusty magazynem takim staje się łodyga gruba, mięsista, czyli głąb i głowa zwiniętych liści, w których gromadzi się również zapas pewnego rodzaju cukrów i białka. Na wiosnę wysadzone „sadzuchy” pędzą w nowe liście i łodygi, zanim nawet dobrze się zakorzeniły, czerpią więc na swą budowę materiał złożony zeszłego roku w głowie i głąbiu. W cebuli magazynem jest z roku na rok mięsisty zwój łusek, z których właściwa cebula się składa.

U roślin wieloletnich co roku ku zimie gromadzi się zapas pokarmów na pierwsze okresy roku następnego, jako materiał na budowę pierwszych wiosennych liści i pędów.

Na drzewach liście jesienne żółkną tj. wypróżniają się z wszelkiego przydatnego tworzywa, które wędruje do grubszych gałęzi i pnia, do kory i drewna i tam osadza się zwykle jako skrobia. Na wiosnę wpuszczona i doprowadza ku szczytom gałęzi, zasila wyrastające pędy.

W chmielu korzenie mięsiste i łodygi podziemne gromadzą co jesień znaczne zapasy. Z nich nowe pędy wcześnie i szybko z wiosną rosną. Każda taka część rośliny, w której gromadzą się zapasy we większej ilości, o ile posiada oczka czyli pączki, może być użyta nie tylko do przechowania życia roślinie, ale i do rozmnożenia. Burak pokrajany wzdłuż można wysadzić starannie i otrzyma się kilka roślin nasiennych zamiast jednej. Z jednej karpy chmielu można otrzymać wiele sadzonek przecinając na kawałki łodygi podziemne opatrzone oczkami. Wreszcie ziemniaki są roślinami, które stale rozmnażamy bez nasion za pomocą takich narządów czyli organów zapasowych.

Z przyrodzonej roślinom zdolności tworzenia materii organicznej ze składników powietrza i ziemi korzysta rolnik, leśnik i ogrodnik, aby pozyskać płody pożądane. Wybiera więc do uprawy rośliny takie, których pewne części lub których całość da się zużytkować.