Skuteczność nawozów
W każdym nawozie mamy obok cząstek użytecznych jeszcze różne domieszki mniej lub więcej wartościowe, ale konieczne. Im więcej pożytecznych w stosunku do całości, im więcej nawóz treściwy, tym ta sama jego ilość silniej działać może w roli, tym jest skuteczniejszym.
Zawartość składników użytecznych w nawozach bywa rozmaita. Tak np. dobry nawóz stajenny zawiera w 1000 kilogramach około 5 kilo azotu, słaby nawóz zawiera tylko 2 kilogramy azotu. Pierwszy zatem będzie bardziej skuteczny.
Ilość nawozu wpływa na ilość jaką mamy użyć na pole. Gdybyśmy widzieli, że dla dobrego plonu np. pszenicy potrzeba nam dodać do roli w oborniku 50 kilogramów azotu, musielibyśmy użyć na to 10 000 kilogramów dobrego obornika, ale aż 25 000 kilogramów złego. To sam odnosi się i do nawozów sztucznych i to w jeszcze wyższej mierze, gdyż skład tych nawozów jest bardzo rozmaity.
Zawartość składników nawozowych pożytecznych wyrażamy w stosunku do setki np. do 100 kilo i oznaczamy odsetką czyli procentem. Mówi się więc, że np. mąka żużlowa Thomasa zawiera 15% kwasu fosforowego, to znaczy, że w 100 kilogramach tej mączki jest 15 kilogramów kwasu fosforowego. W handlu nawozowym wartość i cena nawozu kupnego oblicza się na podstawie zawartość skutecznych składników.
Skutecznością składników nawozowych nazywamy zwyżkę plonu rośliny osiągniętą przez dodanie w nawozie ilości użytecznego składnika. Te sam składnik, no. azot albo kwas fosforowy rozmaicie w różnych nawozach skutkuje, ponieważ znajduje się w nich w bardzo różnych połączeniach. Azot w oborniku jest w postaci związków organicznych, w saletrze jako azotan sodowy, a w siarczanie amonowym jako amoniak. Jeden kilogram azotu w tych różnych nawozach wywrze rozmaity skutek: najsilniej działa w saletrze, najsłabiej w postaci obornika. Saletra rozpuszcza się zaraz w ziemi i może być od razu pobrana przez rośliny; azot obornika rozpuszcza się tylko częściowo, reszta działa dopiero później. Podobnie np. kwas fosforowy w mące kostnej trudniej rozpuszcza się w ziemnej wilgoci i mniej silnie działa niż kwas fosforowy ze superfosforatów.