Kompost i nawóz z pod drobiu
Kompostem nazywamy nawóz zrobiony z najrozmaitszych odpadków w gospodarstwie: śmiecie, zgrabki z dróg, zgniłe resztki z kopców i piwnicy, chwasty świeże i zielone bez dojrzałych nasion, nie przydatne na paszę, nadpsute ziemniaki, stara zgniła strzecha, mech z łąk wygrabany (o ile nie idzie na ściółkę), liście z drzew, liście i nać z marchwi, buraków, łęty ziemniaczane; wszelka padlina, kości, krew i wnętrzności zwierząt, szlam wybrany z dna rowów i sadzawek, stawarka, wszystko to zawiera wiele składników pożytecznych i daje się użyć na kompost.
Z tych różnych odpadków układa się w suchym miejscu stos, usypany porządnie w czworobok, udeptuje się każdą warstwę, polewa wodą i gnojówką i przesypuje się ziemią.
Bardzo dobrze wpływa na jakość kompostu wapno, które też należy parę razy do roku kupę kompostową przesypywać i ziemią przykryć. Wapno przyspiesza rozkład i butwienie szczątków organicznych, przez co tworzą się związki przystępne dla roślin. Kompost wapnowany da się szybciej przerobić i zużytkować. Sto, ułożony jednego roku należy ku jesieni raz wymieszać, w następnym roku dwa do trzech razy przerobić, po czym jest gotowy do użycia.
Skład kompostu zależnie od materiałów do niego użytych bywa bardzo rozmaity; krew i odpadki zwierzęce dają kompost bogaty w azot. Kompost działa inaczej niż nawóz stajenny. Jest to masa zwykle ziemista, zawiera mniej części organicznych, nie spulchnia w tym stopniu roli jak obornik, nie wzbogaca jej też znaczniej w próchnicę. Zawiera za to składniki łatwo dostępne roślinom i działa szybko, przez zawartość pożytecznych drobnoustrojów może również działać bardzo korzystnie.
Używamy kompostu tam, gdzie szybki skutek jest pożądany, a gdzie mniej zależy na samym spulchnieniu gleby, więc np. przy uprawie ogrodowej pod warzywa – drzewa, krzewy owocowe, na polach przy sadzeniu kapusty, nasienników marchwi i buraków. Potrząska kompostu na łąkach i pastwiskach, na lucernie i koniczynie, dana w jesieni lub w zimie i przybronowana z wiosnę, wydaje często znakomite skutki.
Do użytku w ogrodzie przerzuca się kompost przez rafę z siatki drucianej dla oddzielenia grubych części, łodyg, trzasek itp. Przy użyciu w polu lub na łęki rafowanie nie jest koniecznie potrzebne.
Odchody drobiu są nadzwyczajnie silnym nawozem, zawierają bowiem znaczne ilości składników pożywnych. Nawóz z pod drobiu jest suchy, gorący tj. szybko się zagrzewa, rozkłada i szybko od razu w glebie działa. Świeży nawóz z pod drobiu zawiera w 1000 częściach:
- azotu – 10 części
- kwasu fosforowego – 5 części
- potasu – 6 części.
Skład ten jednak zależny jest, tak jak u innych zwierząt od żywienia.
Nawóz drobiu należy skrzętnie zmiatać z kurników i gromadzić osobno przesypując nieco miałkim torfem lub piaskiem. Stanowi znakomitą podsypkę pod różne ogrodowizny, owoce, warzywa, jak również pod buraki pastewne i cukrowe. Rozpuszczony i rozmieszany z wodą może służyć do skrapiania pól i zasilenia np. słabej oziminy.
Kura dobrze żywiona daje rocznie około 6 kg. odchodów, gołąb 2 kg., gęś, o ile nie chodzi po pastwisku 10 do 12 kg., kaczka 8 do 9 kg.