Cechy dobrego ziarna cz. 8

Wierzchołek kiełka nie ma być zbyt smukły i ostry; powierzchnia powinna być jak najgładsza, bez zagłębień i zmarszczek.

O zabarwieniu ziarna żytniego jeszcze nic pewnego nie można powiedzieć, o tern jednak łatwo każdy może się przekonać, że zielonkawo-szare ziarna mają zwykle najpiękniejsze kształty; szaro-żółte są także często zupełnie wykształcone, lecz u nich kiełek znacznie występuje nad bielmem i posiadają przy kiełku zwężenia. Łuska ziarn zielonkawo-szarych jest najdelikatniejszą i łatwo się od bielma odłącza; pod nią leży gruba warstwa glutenu, podczas gdy u zabarwionych na jasno-szaro łuska jest gruba, trudno się odłącza, a warstwa glutenu cienka.

Szaro-żółte ziarna trzymają się w środku pomiędzy tymi dwoma zabarwieniami. Że ciemniejsze lub jaśniejsze zabarwienie zawsze od masy barwnika i od grubości łuski nasiennej zależy, to rzecz pewna, zdarzać się mogą jednakże wyjątki. Nie ulega wątpliwości, że np. ilość ciepła w periodzie dojrzewania wpływa na różnice zabarwienia. W każdym razie, najmniejszą wartość mają ziarna brunatne i ciemno-brunatne, są bowiem po większej części słabowite, płaskie, a ich kiełek długi, wyniesiony nad bielmo; łuska ich jest chropowata, gruba i odłącza się trudno.

Jęczmienia najkorzystniej uszlachetniać takie odmiany, których ziarna najodpowiedniejsze do wyrabiania słodu. W ziarnie jego przedstawiają się jako główne wartościowe składniki: mączka i materie azotowe. Ponieważ mączka stanowi główną podstawę wartości jęczmienia browarnego, nadzwyczaj ważną jest ta okoliczność, czy stosunek mączki do ciał azotowych jest odpowiedni.

Im więcej mączki w ziarnie, tym więcej jest ono przydatnym do otrzymania dobrego słodu. Im wyższa jest zawartość ciał azotowych, tern niższa zwykle bywa ilość mączki i odwrotnie. Dobry browarny jęczmień nie powinien zawierać więcej jak 10,5 prc. materii azotowych. Waga hektolitra nie powinna być niższą, jak 65 kilogramów, a średnia waga 100 ziaren ma wynosić od 4 do 5 gramów. Wielki wpływ wywiera grubość i waga łuski. W ogólnym ciężarze ziarna im mniej stosunkowo waży łuska, tym więcej wypada na wagę wnętrza, a więc przeważnie mączki.

Waga łuski u rozmaitych odmian jęczmienia jest różną, a granica, w której się odnośne cyfry obracają, leży pomiędzy 5 do 16 prc. ogólnej wagi ziarna. Waga łuski nie powinna przenosić 10 prc.

Pożądanym jest, ażeby łuska posiadała w dolnej połowie ziarna drobne fałdy w kierunku poprzecznym do długości ziarna.

Ziarna winny być jednakowej wielkości, pełne, krótkie, koloru białego, biało-żółtego lub jasnożółtego, bez końców brunatnych lub ciemniejszych, w ogóle powinny mieć wygląd jasny, zdrowy i cechować się świeżym, naturalnym, nie stęchłym zapachem. Zanieczyszczenie, jak również ilość ziaren uszkodzonych lub poprzetrącanych, dopuszcza się tylko do wysokości 2 prc.

Wymaga się, aby kiełkowanie odbywało się szybko, jednostajnie, a ilość ziaren kiełkujących dosięgała 96 prc. W normalnym jęczmieniu browarnym ilość wody nie przewyższa 16 prc.

Istnieje cała suma czynników, niekorzystnie oddziaływających na browarną wartość jęczmienia. Usiłowaniem więc starannej uprawy będzie, o ile to w rękach ludzkich leży, usuwanie wpływów szkodliwych z jednej strony, a wytworzenie przyjaznych warunków z drugiej. Mając na celu otrzymanie ziarna wyborowego gatunku, należy posiadać ścisłą znajomość samego ziarna, a obok tego i szczegółów uprawy jęczmienia, jako rośliny kłosowej, której produkt zawsze i z zyskiem w naszych warunkach spieniężyć się daje.

Owies, z którym się niestety zawsze jeszcze jako z pasierbem w gospodarstwach naszych obchodzą, godzien jest w rzeczywistości, aby większą niż dotąd nań zwracano uwagę. Żaden gatunek zboża nie okazuje się przy uszlachetnianiu wdzięczniejszym od niego.